Nadat de regio Amersfoort met de gunning door het agentschap telecom van PI1SPA aansluiting had gevonden op het DMR netwerk is er een hoop gebeurd in DMR land.
Hoe het ook al weer begon:
In Amersfoort stond al een DMR repeater (PI1AMF) maar de beheerder Gerjan PA1GF heeft deze ooit op het MARC (Motorola Amateur Radio Club) netwerk aangesloten. Een buitengewoon beperkte omgeving voor de amateur waar enkel spraak, en dat zelfs op zeer beperkte wijze, mogelijk is. En als enige data functie het doorgeven van GPS positie heeft. De roep en soms frustratie naar meer mogelijkheden heeft geleid tot een initiatief voor een ”echte” DMR repeater. En PI1SPA was geboren. En toen gebeurde er wat….
In het diepe:
We belande in een rommelig netwerk maar dat op papier wel de meeste mogelijkheden leek te hebben met de naam DMR+. Dit netwerk is in het verleden naast het MARC netwerk gebouwd voor ondersteuning van Motorola en repeaters van andere merken. Zoals bekend mag op met MARC, of Motorola netwerk zo u wil, geen apparatuur van andere fabrikanten worden aangesloten. Of dongels, of zelfbouw, of mmdvm, of Homebrew repeater, of DVmega, of, nou weet u wat, laten we het kort houden. Op het Motorola netwerk mag niks behalve de PTT indrukken. En het DMR+ netwerk beloofde wel alle vrijheid. Maar deze droom bleek snel een nachtmerrie te zijn.
De ontnuchtering:
Veel zaken bleken helemaal niet te werken of zeer slecht (zoals GPS) en werden niet opgelost. Er gebeurde zelfs iets opmerkelijks. De beheerder van DMR+ reageerde nergens op maar was wel bezig met het implementeren van nieuwe zaken in plaats van het oplossen van nijpende problemen. Nu denkt u misschien ‘ach, GPS is toch niet zo’n nijpend probleem?’ en dat klopt. Maar het telkens opbreken van de audio tussen repeaters wel. Want dan kan men zelfs de basis dienst ‘spraak’ niet eens gebruiken. En als DMR master beheerder (de server van het netwerk) mocht je hier zelf niks aan doen door bv nieuwe code te schrijven.
PA1SPA zoekt netwerk:
Wij waren er snel klaar mee. We hadden niet voor niks een ATOF bij het AT aangevraagd. Wij wilde experimenteren. Zelf experimenteren! en niet wachten tot mensen van DMR+ een keer zin en tijd hadden iets te doen.
We hebben eerst naar België gekeken omdat die zelf een opensource master hadden gemaakt. Maar die bleek gebouwd te zijn rond dat zelfde DMR+. De Italianen waren massaal overgestapt op BrandMeister. En al snel begrepen we waarom. Op dat platform is de enige beperking de creativiteit van de beheerder & repeater eigenaren. En gaf amateurs alle ruimte voor experimenten. Dat is precies wat we zochten dus heeft Rudy PD0ZRY bij hem thuis een BrandMeister server gebouwd om mee te testen.
Waarom BrandMeister:
Bij MARC en DMR+ heb je als netwerk beheerder en helemaal als repeater eigenaar zo goed als geen grip op het het beheer en de mogelijkheden. Anderen bepalen voor jou wat er werkt en hoe het werkt. En men maakt hen wijs/bang dat het ‘zo moet’ omdat anders het netwerk niet kan werken/stuk gaat o.i.d. :(
Begin al helemaal niet over uitbreiding van mogelijkheden of nog erger, ontwikkeling!
Als je jaren lang in die gevangenis hebt geleefd dan lijkt een eigen master-server, in eigen beheer, waar je zelf code en functies aan kan toevoegen in het begin haast te mooi om waar te zijn. De waarheid is dat dit natuurlijk heel normaal is en gewoonweg zo hoort te zijn.
En dat is nu de realiteit in de netwerken die DMR+ en/of MARC hebben vervangen voor BrandMeister. Complete zelf controle over je eigen stukje netwerk. Totale vrijheid in de manier waarop je het netwerk en repeater(s) configureert en vorm geeft. En iedere amateur, of dit nu een amateur, repeater eigenaar of master beheerder is, kan er naar hartenlust op experimenteren en ontwikkelen.
En ondanks dat de netwerken volstrekt verschillen en in iedere staat/land/republiek anders is opgebouwd en ingericht kan iedereen met iedereen contact maken. Het is een federatie van netwerken die door vaste protocollen met elkaar zijn verbonden.
De grote broek aantrekken:
Van af hier belande we in een achtbaan die nog steeds niet bij het eindstation is aanbeland. De audio problemen bleken niet beperkt tot Nederland. De enorme beperkingen tot het zelf bepalen hoe je netwerk moet werken en het aanpakken van problemen had netwerk beheerders en repeater eigenaren in heel Europa al tot wanhoop gebracht. Daar moest maar eens verandering in komen. We hadden ineens een missie.
Geen woorden maar daden:
Toen wij als Nederland het voorbeeld van Italië volgde om als 2e land en met maar liefst ruim 20 repeaters tegelijk over te gaan op BrandMeister, ging dat als een schokgolf door de amateur DMR wereld. Na onze hulp volgde al snel België, Engeland en Frankrijk wat voor nog sterkere naschokken zorgde dan de aardbeving die wij hadden veroorzaakt. En we kunnen inmiddels vaststellen dat meer dan de helft van de +/- 150 Hytera amateur-repeaters in Europa die op het DMR+ netwerk aangesloten waren inmiddels met het BrandMeister netwerk verbonden zijn. Zelfs in Duitsland waar DMR+ is bedacht, zijn er repeaters aangesloten op BrandMeister. Maar daar eindigt het niet. Landen als Spanje, Portugal, Tsjechië, Oekraïne e.a. hebben zich inmiddels ook al gemeld. En niet dat iedereen aan het internationale netwerk verbonden wil zijn. En dat is nu geen plicht meer maar gewoon een optie die men zelf kan kiezen.
Stilstand of vooruitgang:
Maar BrandMeister knabbelt naast het rommelige DMR+ netwerk ook aan het MARC netwerk. In Engeland is de eerste voormalige MARC repeater inmiddels met succes over op BrandMeister. En er komen binnenkort nog 3 repeaters bij waarvan 1 in Londen die heel specifiek voor BrandMeister kiezen. De reden is simpel. MARC is veel te beperkt. Amateurs willen experimenteren en kopen dongels, DV mega’s en ontwikkelen bijvoorbeeld zelf dingen als mmdvm (Jonathan G4KLX) maar daar kan je dus helemaal niks mee op het MARC netwerk. Dat valt dus heel slecht in Engeland waar in het verleden meer MARC dan DMR+ repeaters zijn neergezet. En er gaan al stemmen op om alles van MARC weg te trekken zodat er een aaneengesloten netwerk ontstaat. Plus dat er voor toegang op het Motorola netwerk jaarlijks door de repeater eigenaren moet worden betaald. Voor de rest is in Europa het MARC aanbod dermate mager dat het niet noemenswaardig is. De meeste Motorola repeaters hangen geheel of half op DMR+, en soms half op MARC. En een handje vol en heel erg versnipperd nog alleen op MARC.
In Nederland zijn nog 3.5 repeaters met het MARC netwerk verbonden waarvan de gene in Rotterdam nog enigszins, voornamelijk lokaal gebruikt word. De MARC repeaters in Amersfoort en Delfzijl staan, op incidenteel lokaal verkeer na, zo goed als stil als je deze vergelijkt met de repeaters op het BrandMeister netwerk. Waarvan Zwolle een apart verhaal is. In Zwolle is de Motorola repeater ooit door een bedrijf gesponsord en moest van hun op met MARC netwerk worden aangesloten. De beheerders en amateurs in de regio willen daar juist van af. Ze hebben de oplossing gevonden om er een BrandMeister repeater op de zelfde frequentie en de zelfde locatie er bij te zetten. Als die dan in gebruik is zal de MARC repeater uitschakelen. De-facto is hiermee de grote wens van de beheerders en de amateurs in die regio vervuld, aansluiting op BrandMeister en het einde van MARC, maar voldoen toch aan hun verplichting richting de sponsor :)
Over de plas:
Maar de schokgolf gaat verder dan op het eerste gezicht aan de operavlakte het geval leek te zijn. In de verenigde staten van Amerika heeft BrandMeister ook voet aan de grond gekregen. Er draaien al complete D-Star netwerken op en ze ondersteunen externe P25, DMR & C4FM verbindingen op de server. En steeds meer Amerikaanse amateurs zijn lekker aan het experimenteren met Dongels, DVmega’s en zelfs met Homebrew (zelfbouw) met alle modulatie vormen door elkaar heen. De eerste aanvragen van repeater eigenaren vanuit verschillende staten om aansluiting op het BrandMeister netwerk zijn ook al door de mailbox gegaan. En de eerste eigenbouw koppelingen tussen netwerken zijn al gesignaleerd. Hoewel wij in Europa op het BrandMeister dashboard niet alle data vanuit de USA krijgen staat wel vast dat ze daar vol gas aan het ontwikkelen zijn geslagen.
Opmerkelijk is dat in Europa men veel angsten heeft over wat andere van hun denken of vinden. Amerikanen kijken heel anders tegen nieuwe ontwikkelingen aan, zijn zeer positief en omarmen BrandMeister omdat ze het als uitdaging zien voor meer experimenten met Digital Voice. Gelukkig kijken de meeste Nederlandse beheerders net zo positief naar de wereld. Hoewel niet altijd alles in 1 keer, of 2 keer of 3, nouja, dat alles niet meteen goed gaat hoort bij onze ontwikkelomgeving als Amateurs. We hebben nu eenmaal een nieuwsgierige cultuur om te willen onderzoeken, innoveren en verbeteren en zijn geen telecomprovider. Daar weten de Amerikanen wel raad mee :)
De toekomst:
Door de introductie van BrandMeister heeft iedere HAM operator op de planeet Aarde ineens de mogelijkheid gekregen volwaardig met DMR (P25, C4FM, D-Star) aan de gang te gaan (Dan bedoelen we niet alleen de PTT indrukken en een codeplug aanpassen) dat er ineens heel erg veel projecten tegelijk zijn gaan lopen. Ik beperk mij dan ook tot de in-house projecten.
Bij PI1SPA/PI4AMF zijn we begonnen met het zelf bouwen van een DMR repeater en zullen hiermee vermoedelijk de eerste volwaardige outdoor DMR repeater-site op welk netwerk dan ook worden. De kosten voor de repeater zelf, zonder antenne & filter ect zal (ver) onder de 500 Euro liggen.
Parallel hier aan zijn we in samenwerking met Guus PE1PLM, ontwikkelaar van de DVmega, een low cost volwaardige home-repeater kit aan het uitwerken die zonder ATOF onder de LPD/Babyfoon regelgeving valt. Geïnspireerd door een experiment van John PA0ETE. Het is nadrukkelijk dus geen hotspot maar een volwaardige repeater. Zo heb je thuis altijd wel een tijdslot vrij, kan tussen het buiten & binnen-netwerk roamen. Of twee tijdsloten tegelijk uitluisteren ect ect ect… Heel erg leuk!
En we blijven zelf ook nieuwe functionaliteit bedenken en implementeren.
Er is al een vergelijking rond gegaan tussen de verschillende netwerken die na een maand al weer hopeloos verouderd is. Daar kunnen al wel weer minstens 10 dingen bij die BrandMeister kan of ondersteund :)
Raphael PD0RAF
Vol ongeloof hebben we kennis moeten nemen van het overlijden van ons afdelingslid Carel Mobach, PC5M. Hij overleed op 12 januari jl. en werd slechts 53 jaar.
